بررسی و نقد دیدگاه فخر رازی و ملاصدرا در خصوص ماهیت خدا
نویسندگان
چکیده
شناخت واجب الوجود، جزو مسائل اساسی در الهیات باالمعنی الاخص است، به طوری که در زمرة مهم ترین اهداف فلسفه است و سعادت بزرگ فلسفه به شمار آمده است. این مطلب تحت عنوان «الحق ماهیته انیته» بیان می کند که حق تعالی، واجب الوجود، انیت محض و محقق محض است (انیت یعنی وجود و تحقق). یعنی ذات او حتی در ذهن هم قابل تحلیل به تحقیق موجود وجود نیست بلکه او تحقق وجود محض است. دربارة این مسئله دو دیدگاه عمده وجود دارد: دیدگاه اول، فخر رازی که معتقد است واجب الوجود ماهیت دارد و عروض وجودش بر ماهیت او، عروض خارجی است؛ دیدگاه دوم، پاسخ ملاصدرا که معتقد است واجب الوجود ماهیت بالمعنی الاخص ندارد. طرف داران هر کدام از این دو دیدگاه، به دلایلی تمسک جسته اند با این حال دلایل فخر رازی برای اثبات ماهیت داری واجب الوجود و نیز غالب دلایل فلاسفه برای اثبات ماهیت نداشتن واجب الوجود تمام نیست؛ از این رو لازم است دو تفسیر ماهیت بالمعنی الاخص تفصیل داده شوند؛ به این صورت که ماهیت باالمعنی الاخص با تفسیر حد وجود، برای واجب الوجود ثابت نیست، لکن با تفسیر حکایت وجود، برای واجب الوجود ثابت است. آن چه در این نوشتار می آید تبیین و تحلیل این مسئله از دیدگاه فخر رازی و نیز دیدگاه ملاصدرا و فلاسفه، همراه بررسی دلایل هر کدام است.
منابع مشابه
بررسی تطبیقی بداء از دیدگاه ملاصدرا و فخر رازی
بداء آموزهای مهم در مذهب شیعه امامیه بهشمار میرود. ملاصدرا در مورد بداء معتقد است که هرگاه نفس نبی یا ولی خدا به عالم ملکوت یا نفوس مدبره عالم متصل شود و آنچه را خداوند بر صحیفه قلب آنها نگاشته است ببیند و به مردم خبر دهد سخن او حق و صدق است. و ممکن است بار دیگر به آن نفوس متصل شود و چیزی غیر از آنچه قبلاً دیده و اسباب طبیعی اقتضای آن را داشته است ببیند. در این صورت اگر آنچه بار اول دیده با آ...
متن کاملنقد و بررسی وجود ذهنی از دیدگاه فخر رازی
ماهیت و واقعنمایی وجود ذهنی یکی از مهمترین مباحث فلسفی و معرفتشناختی بهشمار میآید که رویکردهای مختلفی در این مقوله رقم خورده است. در این میان، برخی قول به شبح و عدهای، قول به تطابق را پذیرفتهاند و کسانی که دو دیدگاه را برنمیتابند، رابطه اضافه بین عالم و معلوم را برتافتهاند. فخرالدین رازی از آن دستهای است که قول اضافه را اختیار کرده و در کتابهای مختلف خود بهگونهای مضطرب، نظر خو...
متن کاملحدس از نگاه فخر رازی و ملاصدرا
منطقدانان معتقدند در نوعی از استنتاج، مقدمات لازم برای رسیدن به نتیجه و مطلوب ذکر نشده است؛ ولی در عین حال استنتاج مذکور به کمک حدس که نوعی استعداد براى دریافت بیدرنگ حد وسطاست، انجام میشود. البته مسئله حدس غیر از کارکرد منطقی در مباحث الهیات نیز مطرح شده است؛ بهاینترتیب که حدس در تبیین نوعی ادراک انسانی که از مرتبه ویژهای نیز برخوردار است، مورد استفاده قرار میگیرد...
متن کاملنقد و بررسی وجود ذهنی از دیدگاه فخر رازی
ماهیت و واقع نمایی وجود ذهنی یکی از مهمترین مباحث فلسفی و معرفت شناختی بهشمار میآید که رویکردهای مختلفی در این مقوله رقم خورده است. در این میان، برخی قول به شبح و عدهای، قول به تطابق را پذیرفتهاند و کسانی که دو دیدگاه را بر نمیتابند، رابطه اضافه بین عالم و معلوم را برتافتهاند. فخرالدین رازی از آن دستهای است که قول اضافه را اختیار کرده و در کتابهای مختلف خود به گونهای مضطرب، نظر خود ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
حکمت معاصرناشر: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
ISSN 2383-0689
دوره 6
شماره 2 2015
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023